Diyanet İşleri Başkanlığı Ne Kadar Haklı?

Diyanet uygun değildir dedi

Geçtiğimiz günlerde Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada Bitcoin, Ethereum gibi kripto paraların ticaretinin dinen uygun olmadığı belirtilmişti. Açıklamanın tam metnini aşağıda görebiliriz, bakalım Diyanet bu yaptığı açıklamada ne kadar haklı?

Diyanet Bitcoin Açıklaması

Diyanet ne kadar haklı?

Öncelikle diyanet “Para” kavramını devletçe bastırılan ve ülke içinde mübadele aracı olarak kullanılan, üzerinde rakamsal değeri yazılı kağıt ya da metal nesne olarak tanımlıyor. Bu tanımdan yola çıkarak kullandığımız kredi kartları, ya da çek/senet, hisse senedi tarzı değerli eşyaları diyanet para olarak kabul etmiyor. Aslında burada en büyük sıkıntı kripto paraları “normal para” şeklinde değerlendirip uygun değildir demeleri. Ayrıca kripto paralara “sanal para” adı verilmiş ve sanki birileri havadan üretiyor ve dağıtıyor tarzında bir izlenim oluşturulmuş. Sözde devletlerin sağladığı güç ve teminat argümanı ise tarihten bir çok örnekle çürütülebilir.

Örneğin ikinci dünya savaşı sırasında Almanya’nın para birimi bir gecede kağıda dönmüş, daha yakınlarda Suriye’de gerçekleşen iç savaş yüzünden para birimi olan Suriye Riyali savaş sonrasında neredeyse 5 kat değer kaybetmiş, Venezuela’nın para birimi olan Bolivar ise yine üç kat değer kaybetmiştir. Bu durumda aslında bir paranın ya da malın arkasında devlet olmasının onun güvenli olduğu anlamına gelmemektedir.

Devletlerin sağladığı itibari değere ve güce sahip olmamak ile nitelendirilen kripto paralar aslında bir çok devletin para biriminden çok daha fazla itibari değere sahiptir. Ayrıca devletlerin para birimlerinin değeri de yine o ülkenin vatandaşı olan, o parayı aktif olarak kullanan ve ticaret yapan kişiler sayesinde belirlenmektedir. Bu durumda kripto paralar ile ticaret yapan insanlar da aslında bir devletin vatandaşı gibi para birimine değer kazandırmaktadır.

Spekülasyon?

Diyanet ayrıca kripto paralara “spekülasyon aracı” olarak da yaklaşmış açıklamada, ancak atladıkları bir nokta var. Türkiye gibi büyük bir ülkenin para birimi bile dolar karşısında bir gecede %2 değer kaybı yaşayabilirken, dalgalanmalar olurken ve dolar kuru sürekli oynarken kripto paraların fiyatının dalgalanması kadar doğal bir şey olamaz. Ayrıca kara para aklama, meşru olmayan işlerde kullanıldığı söylenilen kripto paralar sanıldığının aksine bu işlerden çok yatırım amaçlı kullanılmaktadır. Ayrıca dünya üzerinde kötü işler için kullanılan en yaygın para birimi Amerikan Doları’dır. Uyuşturucu ticareti, gizli şirket anlaşmaları, rüşvet vb. gibi olaylar dünya üzerinde hep dolar üzerinden dönmekte, uyuşturucu kartelleri paralarını dolar olarak saklamaktadır. Bu noktada “Dolar kötü işler için kullanılıyor, dolar almayın” demek ne kadar mantıklıysa “sanal paralar kötü işlerde kullanılıyor” demek de o kadar mantıklıdır.

Şu aşamada dinen uygun değildir

Evet açıklamanın sonunda gelen en vurucu kelime grubu, “şu aşamada dinen uygun değildir”. Aslında diyanet burada “henüz ne olduğunu bilmiyoruz, kötü gibi geldi ama ileride belki uygun deriz” demekten başka bir şey yapmamıştır. Kripto paraların geleceğin teknolojisi olduğunu bilenler, Estonya ve Rusya’nın kendi kripto parasını çıkartmaya hazırlandığının farkında olanlar ve teknolojiyi yakından takip edenler çok iyi biliyor ki gelecekte kağıt para devri sona erecek. İşte o zaman diyanet “yanlış yaptık, artık dinen uygundur” şeklinde bir açıklama yapmak zorunda kalacak ama iş işten geçmiş olacak. Yapılan açıklama yüksek ihtimal kripto para hakkında bilgisi çok fazla olmayan birileri tarafından hazırlanmış olacak ki kripto paraların üretim maliyeti, üretim koşulları ve güvenliğinden hiç bahsedilmiyor.

Son olarak…

Özetle, dünya teknolojiye ayak uydurup hızla ilerlerken bizler hâlâ “helal/haram” tartışması yaşıyoruz ve insanlara “uygun değildir” diyerek ülkemizde teknolojik gelişmelere ayak uydurmayı zorlaştırıyoruz. Bence bırakalım helal/haram meselesini ve teknolojinin kolaylıklarından faydalanalım. Diyanet de geç de olsa hatasını fark edip yeni bir açıklama yapacaktır, ancak bu açıklamayı yapmaları üç gün mü üç yıl mı sürer bilinmez.