Tezos Nedir?

Paylaş

Bu Yazıyı Paylaş

veya linki kopyala

Tezos Nedir?

Tezos, kendi web sitelerinde ifade edildiği şekilde, gerçek bir dijital toplum kurarak kendini yöneten yeni bir merkezi olmayan blok zinciridir. Bu topluluk, ortak çıkarları ve ilgileri nedeniyle bir arada olmayı tercih eder. Tezos, token sahiplerinin birlikte hareket ederek ortak kararlar almalarını ve zamanla platformu daha da geliştirmelerini hedefler.

Bu yazı yeni başlayanlar için Tezos’u daha iyi anlamalarına yardımcı olacak ve onun Ethereum gibi diğer akıllı sözleşmelerden farklı yönlerini ortaya koyacak. Lütfen öncelikle Ethereum hakkında yazdığımız bilgilendirici yazıyı okuyunuz.

Ethereum

Tezos

KonseptAkıllı sözleşme platformuAkıllı sözleşme platformu + yerleşik yönetim + resmi doğrulama kolaylığı
MutabakatPoW – PoSYetkilendirilmiş PoS
Temel Para BirimiEther (ETH)Tezzies (XTZ)
Çıkış TarihiTemmuz 20152017 sonu bekleniyor
Çıkış Türü – ICO Yatırımı2014 ön satış ile 18 milyon dolar.Temmuz 2017 ön satış ile 232 milyon dolar.

Yönetim

Tezos bildiğimiz Ethereum gibi bir akıllı sözleşme platformudur. Temel farkı ise blok zinciri yönetişim yöntemi ile  zaman içinde protokolde güncellemeler yapmaya imkan sağlıyor. Bu yönetişim sistemi, sert çatallanmaya gerek kalmadan blok zincirinin düzgün bir şekilde gelişmesine izin verecek şekilde tasarlanmıştır. Bildiğimiz gibi sert çatallanma blok zincirinin iki farklı kola ayrımasıdır. Ekip, geçmişte Bitcoin ve Ethereum blok zincirlerinin tabi olduğu çatallanmalardaki gibi bir güncellemenin standart bir yol olamayacağına inanıyor. Onlar, çatallanmanın ancak son çare olarak ortaya çıkması gerektiğini düşünüyor. Sert çatallanma, ancak topluluk uzlaşılamaz farklılıklar olduğunda iki farklı gruba bölündüğünde ve her grubun protokolün gelişimi hakkında farklı düşündüğü zamanlarda olabilir.

Tezos’ta, yazılım geliştiriciler protokol yükseltmeleri için bağımsız olarak teklif sunabiliyorlar, böylece çalışmalarına tazminat talebinde bulunuyorlar. Tezos token sahipleri bu yükseltmelerin onaylanıp oynaylanmaması ile ilgili oy kullanabiliyorlar. Bu ödül yapısının eklenmesi, geliştiriciler için ücretsiz olarak çalışmak yerine Tezos’u geliştirmeye devam etmeleri için teşvikler sağlıyor. Ayrıca herhangi bir bağışa ya da merkezi bir birimin sponsorluğuna da ihtiyaç duymamış oluyorlar. Bu yenilikçi yapısı Tezos’u bağımsız yazılım geliştiricilerin ona katkı sağlamasına imkan sağlıyor.

Tezos’un developer ekibinde bir de Türk var; Çağdaş Bozman.

Yetkilendirilmiş PoS

Ethereum şu sıralar PoW metodundan Pos metoduna geçmek için çalışmalar yürütüyor. Öte yandan Tezos ilk ortaya çıkacağı andan itibaren yetkilendirilmiş PoS metodunu kullanmayı planlıyor. Uçtan uca ağda görüş birliğini sağlamak için PoW etkili fakat kaynak tüketimi açısından dezavantajlı bir yöntem. Ethereum madencileri, madencilik işlemleri için şuan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kullandığı kadar elektrik kullanmakta. PoS ile birlikte doğrulama işlemleri fiziksel madencilik yerine sanal madencilik ile yapılıyor. Madenciliğe katılmak için sadece belli miktarda token sahibi olmanız gerekmekte. Ekstra madencilik cihazları ve elktrik tüketimi için para ödemenize gerek yok. Yetkilendirilmiş PoS ile Tezos token sahipleri yeterli zaman ya da bilgi sahibi olmadıklarında kendilerini yerine başka birini madencilik yapmak için yetkilendirebilir.

Resmi Doğrulama

Tezos kullandığı Michelson isimli programlama dili ile de Ethereum’dan farklılık gösterir. Bu programlama dili resmi doğrulama yapmayı kolaylaştırır. Resmi doğrulama, temel olarak geliştiricilerin akıllı sözleşme kodlarının doğruluğunu matematiksel olarak kanıtlamalarını sağlar. Resmi doğrulama, akıllı sözleşmenin bazı özelliklerinin devam edeceğini gösterir, ancak mutlaka kodun% 100 doğru olduğu anlamına gelmez. Resmi doğrulama, hata için az yer bulunduran, nükleer reaktör, uçaklar, tıbbi cihazlar gibi endüstrilerde kullanılır.

Yetersiz olarak uygulanan Ethereum akıllı sözleşmelerinde, resmi doğrulama uygulansa önlenmesi muhtemel hataların örnekleri olmuştur. Bu Ethereum’un kendisinin açıklara sahip olduğu anlamına gelmiyor fakat geliştiricilerin akıllı sözleşmelerin beklendiği gibi davranılacağını temin etmek için kullanabilecekleri resmi doğrulama araçları oluşturmak için güçlü bir argümandır. Bu nedenle, Ethereum akıllı sözleşmeleri yazarken resmi doğrulama araçları ve yeni programlama dilleri oluşturmak için bir baskı oluşmuş durumda.

Proje

Arthur Breitman ve Kathleen Breitman Tezos kurucu ortaklarındandır ve bir yazılımcı ekibi ile birlikte 2014 yılından bu yana Tezos’u geliştiriyorlar. 1 Haziran 2017’de başlayan kampanya ile birlikte sadece iki haftalık bir sürede 232 milyon dolar fon toplamayı başardılar. Destekleri Bitcoin ve Ethereum ile topladılar. İsviçre merkezli Tezos Vakfı, kitle fonlamasından gelen fonları yönetecek. İlk yıl bu Vakıf ağdaki değişiklikler üzerinde veto hakkına sahip olacak, ancak teklif sunarken imtiyazlı bir yetkiye sahip olmayacak. Buna ek olarak, Vakıf, Tezos token sahipleri blok zinciri yönetişim sistemini kullanarak fonlamaya devam ettikçe kendilerini kedemeli olarak saf dışı etmeyi planlıyor.

Bizce Ethereum, Tezos ve diğer akıllı sözleşme platformları bir arada yaşayacaklar, çünkü her biri farklı amaçlara hizmet etmeyi ve token sahiplerinin farklı ideallere sahip olmalarını amaçlıyorlar. Cosmos ve Polkadot gibi blok zincirleri arası altyapılar geliştikçe Ethereum ve Tezos tokenlerinin platformlar arasında serbestçe hareket edebileceğini görebiliriz.

Bunun yanı sıra Tezos’un ICO yatırımı aldıktan sonra başlangıç sürecinde sıkıntı yaşadığını da söylemeden geçmeyelim.

Kaynaklar

Tezos, mevcut protokollerle gördükleri bir takım sorunları çözmeye çalışan heyecan verici bir projedir. Aşağıda Tezos hakkında daha fazla bilgi bulabileceğniz kaynaklar mevcut.

 

Tezos Nedir?

Yorumlar kapalı.