Kripto para ve Blockchain alanına aşinaysanız, “layer-1 (katman-1)” ve “layer-2 (katman-2)” çözümlerini mutlaka duymuşsunuzdur. Bu çözümler, Blockchain’deki ölçeklenebilirlik sorunlarına bir yol aramayı amaçlar. Bu yazıda, bu iki terime de değinip popüler layer 1 coinleri ve layer 2 coinlerini aktaracağız. Kriptokoin.com olarak keyifli okumalar dileriz!
Layer-1 nedir?
Blockchain ölçeklenebilirliği, ağdaki hız ve işlem gücünün yükseltilmesi anlamına gelir. Ölçeklendirme, saniyedeki işlem sayısındaki artışı ifade edebilir. Ağlarda yaşanan gecikme sorununun artmaısyla ölçeklenebilirlik probleminin üstesinden gelmek için uygulanan çözümlerden biri, Layer 1 çözümleridir. Layer 1 Blockchain’i, genel sistemi daha ölçeklenebilir hale getirmek için protokolün kendisini, ağda herhangi bir değişim yapmadan geliştiren bir çözümdür. Bu çözümdeki iki popüler yaklaşım konsensüs değişimi ve sharding’dir.
- Konsensüs: Proof-of-Work (PoW), Bitcoin başta olmak üzere bazı popüler kripto paralarda kullanılan, madenciliğe dayanan geleneksel bir fikir birliği/konsensüs mekanizmasıdır. Ancak PoW, işlemleri yavaş gerçekleştirmesi ve yoğun bir şekilde enerji tüketmesi gibi çeşitli sorunlarla mücadele ediyor. Örneğin madencilik yapılmayan Proof-of-Stake (PoS), PoW kullanan ağların daha ölçeklenebilir ve sürdürülebilir hale getirmek için kullanılan bir Layer-1 çözümüdür diyebiliriz.
- Sharding: Sharding (parçalama), veri tabanlarından alınan ve Layer 1 çözümlerine uyarlanan bir yöntemdir. Bir ağın “shards” olarak bilinen bir dizi ayrı veri tabanı bloğuna bölünmesi ile gerçekleşir. Bölünen parçaların aynı anda çalışmasıyla da işlemler hızlanır ve ölçeklenebilirlik problemine çözüm bulunmuş olur.
Layer 1 coinleri hangileri?
Layer-1 coin’lerine örnek olarak Solana (SOL), Cardano (ADA), Polkadot (DOT), Terra (LUNA), Avalanche (AVAX), Algorand (ALGO), Tron (TRX), Fantom (FTM), Elrond (EGLD) ve Kadena (KDA) gibi kripto paralar verilebilir. Bu altcoin’lere dikkat çekenler arasında kripto para yatırım yönetimi firması Titan’ın CEO’su Clayton Gardner, Wave Financial CEO’su Matteo Perruccio, eski Citigroup yöneticisi Matt Zhang gibi isimler yer alıyor.
Layer-2 ve coin’leri nelerdir?
Layer-1, altta yatan ana Blockchain mimarisi ile birlikte kullanılır. Katman-2 ise, altta yatan Blockchain’in üzerinde yer alan üst üste binen bir ağdır. Ana yapının üzerine eklenir ancak ağın yapısında değişiklik yapmaz. Bunlara layer-2 çözümleri denir. Bitcoin ve Lightning Network’ü düşünün. Bitcoin, layer-1 ağıdır; Lightning Network ise layer-2’dir. Bunların amacı da ağı hızlandırmak ve işlem ücretlerini düşürmek gibi maddelerdir.
Layer 2 kripto para projelerinden bazıları ise şu şekilde: Polygon (MATIC), Loopring (LRC), Immutable X (IMX), OMG Network (OMG), 0x (ZRX), Celer Network (CELR), Bancor (BNT), Perpetual Protocol (PERP), DeversiFi (DVF), ZKSwap (ZKS).
Son dakika gelişmelerden anında haberdar olmak için bizi Twitter’da, Facebook‘ta ve Instagram‘da takip edin ve Telegram ve YouTube kanalımıza katılın!
