DeFi, yani merkeziyetsiz finans, son birkaç aydır hayatımızda olan bir terim. Lending protokolleri, menkul kıymet tokenları, kripto para borsaları ve dahası için önemli bir rol oynayan DeFi’ı anlamak için sektördeki yenilikleri de iyice kavramış olmak gerekmekte. Sizlere bu yazımızda DeFi’ı anlamak için ihtiyacımız olanların ne olduğundan tutun, DeFi’ın neden önemli olduğuna, kullanım alanlarına, ve gelecekte karşımıza ne şekilde çıkacağına kadar geniş çaplı ve oldukça derin bir yazı hazırladık! Bunu anlamak için gelin öncelikle DeFi’ın tam olarak ne olduğuna bir göz atalım.
DeFi Nedir
Merkeziyetsizlik (Decentralization) ve Finans’ın (Finance) ilk iki harflerinin birleştirilmesinden ortaya çıkan bir kısaltma olan DeFi, genellikle Ethereum üzerine kurulmuş dijital varlıklar, finansal akıllı sözleşmeler, protokoller ve merkezi olmayan uygulamalar (DApp) için kullanılmakta. En basit ifadeyle blokzincir üzerine inşa edilmiş ve tıplı oyuncak legolar gibi bir araya gelmiş bir finansal yazılım olarak tarif edebileceğimiz DeFi’ı muhtemelen önümüzdeki on yıllar, hatta belki de yüz yıllar boyunca hayatımızda göreceğiz gibi duruyor. Teknoloji ile birlikte birçok endüstri ve sektör bilişim teknolojisinin ellerine bırakmakta; bu teknolojiler dijital asistanlardan tutun ev otomasyonlarına kadar birçok alanda günlük hayatımızı ele geçirmiş halde. Peki sizlere aynı şeyin paranın ta kendisi için de artık gerçek olabileceğini söylesek?
Dragonfly Capital’in yönetici ortağı Alex Pack DeFi’ın önemini şu sözlerle tanımlamış: “DeFi’ın amacı bankacılık sistemini tüm dünya için açık, izinsiz bir şekilde yeniden yapılandırmaktır. Bu şansa ancak 50 senede bir sahip olursunuz.”
DeFi’ın Farkı Ne, DeFi Ne İçin Var?
Defi’ı daha iyi anlamak için öncelikle geleneksel finans ile aralarında olan farka bir göz atmakta fayda var. Para denilen kavram aslında her zaman hayatımızda varmış gibi görünse de durum aslında görüldüğü gibi değil…
İnsanlık en başından beri bir şeyler için bir şeyleri takas etmekte. İnsan toplulukları gelişinceye ve belirli bir forma oturdukça ekonomilerimiz de gelişti ve bir şeylerin alışverişini daha kolay hale getirebilmek için bugün “para birimi” olarak adlandırdığımız şeyi icat ettik. Daha sonra para birimi yeni yenilikler ve daha yüksek ekonomik üretkenlik sağlamaya yardımcı oldu. Ancak bu, birçok şeyi de beraberinde getirmiş oldu. Bugün, bir gecede daha fazla para basmaması için hükümetinize, paranizi güvenle saklaması için bankalarınıza, konu yatırıma gelince finans danışmanlarınıza güveniyorsunuz ve bir deyişle paranızın kontrolünü başkalarına devrederek kâr etmeyi, ya da paranızı güvenli bir şekilde tutmayı umut ediyorsunuz. Ancak finansal sistemimizdeki gerçek şu ki, bu güven ile birlikte gelen güç, gerçekte sizi ödüllendirmemekte…
DeFi Farklı Bir Şeyler İnşa Etmeye Çalışıyor
DeFi’ın amacı herkese açık olan, merkezi otoritelere güvenme veya güvenmeme ihtiyacını en aza indiren bir finansal sistem oluşturmayı amaçlamakta. İnternet, kriptografi ve blokzincir gibi teknolojiler, merkezi otoritelere ihtiyaç duymadan kolektif bir finansal sistem kurmak ve bunu kontrol etmek için bizlere ihtiyacımız olan araçları sağlıyor.
Peki Popüler DeFi Uygulamalarına Verilebilecek Örnekler Neler?
Stabil koin ismini verdiğimiz tokenlar DeFi ekosistemi için oldukça önemli bir örnek Bütün kripto para birimlerinin volatil olduğu yönünde bir algıya sahip olabilirsiniz, ancak stabil koinler belirli bir değeri tutmak için tasarlanmış tokenlardır ve tipik olarak ABD doları gibi belirli para birimlerine sabitlenir. Stabil koinlerin dışında DeFi uygulamalarına verilebilecek bir diğer örnek de isimlerini son günlerde sıklıkla duyduğumuz DEX’ler, yani merkeziyetsiz borsalar. Belirli işlemleri yapmak ve gerektiğinde fonları güvenli bir şekilde işlemek için akıllı sözleşmeleri kullanan kripto para borsaları olan DEX’lerde işlem yapmak için borsa operatörü bulunmamakta ve DEX’ler kimlik doğrulama veya üyelik işlemlerine ihtiyaç duymamakta. DeFi uygulamalarına verilebilecek bir diğer örnek ise Türkçe’ye tokenleştirme olarak çevirdiğimiz tokenization. Tokenleştirmeye kısaca gerçek dünyadaki bir mal veya hizmeti dijitalleştirmek için blokzincir teknolojisini kullanarak belirli tokenler üzerinden hisseler oluşturma süreci diyebiliriz.
DeFi Yakın Zamanda Duracak Gibi Değil
Eğer geleceğin dijital parada olduğuna inanıyorsanız isterseniz gelin DeFi’ın bizlere neler sunduğuna bakalım. Bu yazının yayımlandığı sırada Merkeziyetsiz Finans pazarı 500 milyon dolardan fazla bir değere sahip. Ethereum birçok şirketin kendi finansal ürünlerini oluşturması için önemli bir blokzincir tercihi olurken, her geçen gün DeFi uygulamalarına bir yenisi ekleniyor. MakerDAO, Dharma Protocol, Uniswap, Bloom ve dYdX finansal erişim ve finansal sansürün getirdiği eşitsizliği kökünden çözmeye yardımcı olacak popüler DeFi uygulamalarından yalnızca birkaç tanesi.
Son dakika gelişmelerden anında haberdar olmak için bizi Twitter’da takip edin, Telegram kanalımıza katılın ve Facebook sayfamızı takip edin!
